PsikolojiDuygusal Yeme Nedir ve Nasıl Baş Edilir?

Binnur Yeter

Evde sıkıldığınızda kendinizi mutfakta buzdolabının karşısında ne yesem diye düşünürken hiç buldunuz mu? Ya da sınav zamanları abur cubur yemeniz çok mu artıyor? Bu tarz sorulara cevabınız evetse belki siz de “duygusal yeme” problemi yaşıyor olabilirsiniz.

Duygusal yeme; kaygı, stres gibi genellikle negatif duygulara bir cevap olarak ortaya çıkan aşırı yeme durumudur. Çoğunlukla da duygusal yeme kilo problemleriyle de bağlantılıdır. Duygusal yeme sorunu yaşayanlar yağ, şeker ve kalori bakımından yüksek gıdalara yönelirler ve yapılan araştırmalara göre obezite ve duygusal yeme birbiriyle doğru orantılıdır.

Hepimiz zaman zaman yemeyi fazla kaçırabiliriz. Fakat her stresli olduğumuz halde, her canımız bir şeye sıkıldığında kendimizi bir şeyler yerken buluyorsak duyusal yeme sorunundan muzdarip olabilirsiniz.

Peki, gerçek açlıkla, duygusal yeme isteğini birbirinden nasıl ayırabiliriz? Eğer gerçekten açsak vücudumuzda birtakım fiziksel belirtiler olur. Açlık hissi yavaş yavaş gelir ve yemekten ortalama 4 saat sonra oluşmaya başlar. Duygusal yeme isteği ise birdenbire ortaya çıkar. Spesifik olarak bir şeyi yemek istersiniz. Gerçek açlık, yemek yedikten sonra sizi pişman etmez ve bir kapasitesi vardır. Duygusal yeme de ise durum tam tersidir. Yedikten sonra pişman olursunuz ve bir kapasitesi yoktur. Yani birden 6 dilim baklava yemeniz büyük ihtimal bir duygusal yemedir.

Birçok yeme bozukluğunda olduğu gibi duygusal yeme dediğimiz olayda da bir döngü bulunmaktadır. Kişi bir olumsuz duygunun içindedir. Mesela sevdiği bir arkadaşıyla tartışmıştır. Olumsuz hisleriyle başa çıkabilmek için kendini yemeye verir. Kişi sonuç olarak anlık bir rahatlama yaşar. Fakat daha sonrasında kendini daha kötü hisseder. Yine olumsuz duygularıyla baş etmek için yemek yer. Bu durum bir süre sonra bir kısır döngüye dönüşür.

Eğer siz de kendinizi bu döngünün içinde bulduğunuz vakitler oluyorsa belirli konularda farkındalık kazanmak size çok yardımcı olacaktır. Öncelikle yemenin sizin için fiziksel bir ihtiyaç olmaktan çıkıp bir duygusal ihtiyaç olduğunun farkına varmalısınız. Değişim için sizde yemek yeme ihtiyacı uyandıran duyguların farkına varıp bu duygulara odaklanmanız gerekmektedir. Yemek, var olan duygularınızla aranızda bir paravan rolü görmemelidir. Duygularımız olumsuz da olsa ondan kaçınmayıp, farkına varıp o anda o duyguyla kalabilmek duygusal yemenin önüne geçmek için önemli bir adım olacaktır.

İlk başlarda duygusal yemeye sebep olan duyguyla kalıp yemeyi kesmek kolay olmayabilir. Bunun yanında, duygusal yeme isteği oluştuğunuzu fark ettiğinizde hemen yemeye yönelmek yerine o anda size iyi gelen başka bir aktiviteyle duygusal yemenin önüne geçmeye çalışabilirsiniz. Örneğin, sevdiğiniz bir diziyi izlemek, okuduğunuz kitaba devam etmek o an dikkatinizi yemekten başka bir yere vermenizi kolaylaştırabilir.

Eğer duygusal yeme ihtiyacı anında yemeyi kaçınılmaz olarak görüyorsanız, porsiyonları küçük tutacak şekilde kendinize izin verebilirsiniz. Bu noktada yapmanız gereken yediğiniz yemeğin küçük porsiyonlarla ve daha uzun sürede yemek. Duygusal yemede kilit nokta haz vermesidir. Yediğimiz miktardan ziyade yediğimiz süre önemli olabilmektedir.

Sonuç olarak; yemek yerken gerçekten aç mıyız yoksa birtakım duygular bizde yeme isteği mi uyandırıyor? Bunu ayırt edip yukarıda bahsedilen yollar aracılığıyla duygusal yemenin üstesinden gelmek için bir adım atmak bizi hem bedenen daha sağlıklı kılacak hem de duygularımıza yoğunlaşmamıza sebep olacaktır.

Kaynaklar

• Frayn, M., Frayn, M., Knäuper, B., & Knäuper, B. (2018). Emotional eating and weight in adults: A review. Current Psychology, 37(4), 924-933. doi:10.1007/s12144-017-9577-9
• Van Strien, T., van de Laar, F. A., van Leeuwe, J. F. J., Lucassen, P. L. B. J., van den Hoogen, H. J.M., Rutten, G. E. H. M., et al. (2007). The dieting dilemma in patients with newly diagnosed type 2 diabetes: does dietary restraint predict weight gain 4 years after diagnosis? Health Psychology, 26, 1 05–112.
• Işıldar, H., B., (2018). Duygusal Yeme Nedir ve Nasıl Baş Edilir?