PsikolojiDoğru Zaman Yönetimi

Esma Adem

 

Bir yanda okul, bir yanda bitirilecek ödevler, konular; öte yandan da dışarıda akıp giden hayat, etrafımızdaki insanların bizlerden beklentileri, bizim kendi isteklerimiz, sorumluluklarımız… Tüm bu yoğunlukların içerisinde ne yapsam, neyi ne zaman yapsam derken daha bir işe başlamadan yorulup vazgeçesi geliyor insanın. İşte bu noktada elimizdeki en kıymetli kaynağımızın yani zamanın nasıl kullanılması gerektiği sorusu geliyor akıllara. Her yeni günde bize verilen, sınırlı kullanımı olan ve de bir kez harcadığımızda geri alamayacağımız bir kaynak zaman. Öyleyse onu olabilecek en verimli şekilde kullanalım ki üzerimize düşen sorumluluklarımızı yerine getirirken isteklerimiz doğrultusunda da kendimize zaman ayırmayı ihmal etmemiş olalım. Ayrıca zamanı yönetme konusunda kendimizi geliştirdiğimizde işlerimizi vakitlice bitirmenin verdiği o kıymetli mutluluk duygusunu da tadabilelim.

Genel olarak zaman yönetimi dediğimizde vaktimizi yapılacak belirli işlerimize bölüştürüp planlama sürecini kastetmiş oluyoruz. Hepimize günlük 24 saat verilmiş olmasına rağmen bazı kişilerin bunun işlerini bitirmek için asla yetmediğinden bahsettiğine, ancak aynı zamanda bazılarının da bu süre içerisinde oldukça fazla iş hallettiğine tanık olmuşsunuzdur. Bu noktada aklımıza zamanı etkili bir şekilde yönetmek gelmeli. İyi bir zaman planlamasının size kazandıracağı en önemli şey daha fazla çalışmaya gerek duymadan daha akıllıca çalışmak (daha kısa sürede daha çok iş bitirmek gibi, zamanınız dar ve üzerinizde bir bitirme baskısı olsa dahi) olacaktır. Zaman yönetiminde başarısız olduğunuz takdirde ise işlerinizdeki etkinliğinizin azalması ve stresli hissetmeye başlamanız neredeyse kaçınılmazdır.

Okul hayatı boyunca ve özellikle de lise/ üniversite giriş sınavlarına hazırlanırken zamanı verimli kullanmanın başarılı bir sonuç için ne kadar önemli olduğunu uzun uzun anlatmaya sanırım gerek yok. Bu noktada hemfikir isek aşağıda anlatacağım birkaç örneği hayatımıza geçirmeye çalışarak hangisinin kendimizde en çok işe yaradığını keşfedebiliriz. Bahsedeceğim birinci zaman yönetimi tekniği “Kanban Tekniği”. Bu teknik görselleştirme ve sınırlama üzerine kurulu. Şöyle ki ilk olarak kafamızda karışık bir halde bulunan yapılacak işler/ çalışılacak dersler listemizi görünür bir şekilde yazıyoruz. Daha sonra bir kağıt üzerinde, mantar panoda veyahut başka bir yerde 3 ayrı sütun oluşturuyoruz. Bu sütunların isimleri kişiden kişiye değişebilir ama biz şimdilik bunları yapacağım- yapıyorum- yaptım şeklinde isimlendirelim. Her birinin altına yazdıklarımızı da görsel olarak daha iyi ayırt etmek için farklı renklerde yazabiliriz. Aklımızdaki işleri yapıyorum sütununa sınırlı sayıda olmak üzere yazıyoruz. Çünkü bir seferde yapabileceğimiz iş sayısını fazla tutup çok işe bölünüp hiçbirini tam yapamamak istediğimiz bir şey değil. Bu üçlü tabloda asıl odaklandığımız alan bu yapıyorum sütunu. Bu alandaki sorumluluklarımızı tamamladıkça yaptım alanına taşıyoruz. Bu şekilde bir işi tamamladığımızı görsel olarak somutlaştırmak hem daha sonra başlayacağımız işler için motive olmamızı sağlıyor hem de artık onu unutarak beynimizin bu iş için harcadığı eforu azaltmasını sağlıyor (daha fazla bilgi için Ziegarnik etkisi kavramını araştırabilirsiniz). Aynı zamanda bu teknikten ilhamla tasarlanmış Trello ve Pivotal Tracker gibi uygulamalardan da faydalanabilirsiniz.

Daha genel zaman yönetimine dair anlattığım Kanban Tekniğine ek olarak ders çalışırken kullanabileceğiniz bir diğer teknikten daha bahsetmek istiyorum ki kendisi sosyal medyada sıkça rastlamış olabileceğiniz Pomodoro Tekniği. Bu yöntemle çalışırken ilk olarak tamamlayacağınız bir görev/ödev seçiyorsunuz. Daha sonra zamanlayıcınızı 25 dakikaya ayarlıyorsunuz. Bu zaman dolana kadar sadece seçtiğiniz görevle ilgileniyorsunuz ve sonrasında 5 dakikalık kısa bir molanız var. Bu 25 dakikalık çalışma ve 5 dakikalık kısa mola 1 pomodoro olarak adlandırılıyor. Üst üste 4 pomodoro yaptıktan sonra 15-20 dakikalık daha uzun bir mola veriyorsunuz. Bu yöntemi etkili kılan nokta belirli bir zaman aralığında zihnin dikkatini tek bir işe vermesini sağlayarak verimli çalışmayı mümkün kılması. Çalışma sürelerinden sonraki küçük molalar da çalışmanızı hemen ödüllendirerek daha fazla çalışmak için motivasyonunuzu artırmış oluyor. Ayrıca gözümüzde büyüyen bir işi 25 dakika gibi küçük parçalara ayırmak bu işe başlamayı da kolaylaştırmış oluyor. Yine bu tekniği uygularken de faydalanabileceğiniz uygulamalar mevcut: TOGGL, Pomodoro Tracker ve Be Focused gibi.

Hayatımızın hangi evresinde, ne yapıyor ve ne yapmakla yükümlü olursak olalım bizi başarıya taşıyacak kaynaklarımızdan en önemlisi vaktimizi verimli kullanabilme becerimiz. Bu beceriyi edinmek ve devam ettirmek için pek çok yöntem ve teknik bulunmakta. Yukarıda anlatmış olduğum iki tekniğin yanında siz de denedikçe kendinize en uygun olanını bulabilir hatta yeni bir tane de oluşturabilirsiniz.

• Aynı anda birden fazla işe odaklanma üzerine bir makale: http://www.psych.uncc.edu/pagoolka/seminar/PBR2010p479.pdf
• Kanban tekniği ile alakalı bir video: https://www.youtube.com/watch?v=TqHw5tneci8
• Pomodoro yöntemi ile alakalı dahası için bknz: http://pomodoroteknigi.com/